Kentekenherkenning voor digitale handhaving milieu- & zero-emissie-zones

Digitale handhaving door het scannen van kentekens. Op basis van voertuigsoort, emissieklasse en andere voertuiggegevens wordt vastgesteld of het voertuig voldoet aan de eisen uit het verkeersbesluit (controle op vervuilendheid). Vervolgens wordt gecontroleerd of er sprake is van een vrijstelling, ontheffing of overgangsregeling. Voertuigen die niet voldoen aan de eisen én waarvoor geen vrijstelling, ontheffing of overgangsregeling geldt, krijgen een boete toegestuurd door het Centraal Justitieel Incassobureau.

Het is onuitvoerbaar om alle kentekens van voertuigen die de zero-emissie- en mileuzones inrijden “met de hand” te laten controleren door handhavers op straat. Daarom worden kentekencamera’s gebruikt voor de handhaving. Aan de randen van de aangewezen zone staan kentekencamera’s die elk passerend voertuig scannen. De kentekens worden door een computer vergeleken met referentielijsten om te zien of er voertuigen tussen zitten die vervuilend zijn.

Alle kentekens die door het algoritme als mogelijk overtredend (“suspect”) zijn aangemerkt, worden handmatig gecontroleerd voordat een boete wordt opgelegd. Dit gebeurt door twee personen onafhankelijk van elkaar. Het blurring-algoritme wordt pas geactiveerd nadat een menselijke beoordeling heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld bij het behandelen van een bezwaar. Zie voor uitleg over dit blurring-algoritme de toelichting bij Technische Werking. De uitkomst van het algoritme – het geblurde beeld – wordt vervolgens gecontroleerd door een medewerker voordat het naar de burger wordt gestuurd. Indien nodig kan de afbeelding handmatig worden aangepast of alsnog ongeschikt worden verklaard voor inzage.

In de Wegenverkeerswet staat dat de gemeente een verbod mag instellen. Het verbod moet bij Verkeersbesluit worden vastgesteld en volgen uit het Reglement voor Verkeersregels en Verkeerstekens. Dat wil zeggen dat je zonder ontheffing of vrijstelling niet in een milieuzone of zero-emissiezone mag rijden.

De volgende gegevens worden verzameld: kentekens, beeldmateriaal van voertuigen, en informatie over datum, tijd en locatie van de opname. Deze gegevens worden afgeleid van de foto’s die door de ANPR-camera’s aan de randen van de aangewezen zones worden gemaakt. Voor het controleren op vrijstellingen wordt gebruik gemaakt van het RDW register voertuigen (voertuigcategorie, emissieklasse, bijzonderheidscodes, etc.). Voor het controleren op ontheffingen wordt gebruik gemaakt van het Nationaal Parkeer Register, waar de ontheffingen in worden opgenomen.

In sommige gevallen wordt een tweede algoritme gebruikt, specifiek voor privacybescherming. Dit algoritme detecteert gezichten en maakt deze onherkenbaar door middel van automatische blurring. Dit proces wordt alleen geactiveerd indien een burger bezwaar maakt tegen een naheffing en/of inzage vraagt in de beeldopname. De blurring-functionaliteit is een aparte softwaretoepassing en staat zowel procesmatig als technisch los van het kentekenherkenningsalgoritme. De gezichtsherkenning en blurring maken mogelijk gebruik van neurale netwerken, en extra documentatie kan indien nodig worden toegevoegd.