Incasso-ondersteuning Bijstandsdebiteuren

Als iemand te veel of ten onrechte bijstand heeft ontvangen, moet dit meestal worden terugbetaald aan de gemeente. Dit heet 'terugvordering'. Stichting Inlichtingenbureau (IB)* helpt gemeenten om dit goed en zorgvuldig te doen. De persoon die dit bedrag moet terugbetalen heet een ‘debiteur’.

Laatst gewijzigd op 7 augustus 2025 om 10:44 | Publicatiestandaard 1.0
Publicatiecategorie
Impactvolle algoritmes
Impacttoetsen
DPIA
Status
In gebruik

Algemene informatie

Thema

Sociale zekerheid

Begindatum

Veld niet ingevuld.

Contactgegevens

* De officiële, statutaire naamswijziging van Stichting Inlichtingenbureau naar Bureau InformatieDiensten Nederland (BIDN) volgt op een later moment. Tot die tijd gebruiken we in officiële documentatie de naam Stichting Inlichtingenbureau (IB). https://www.bidn.nl/over-ons

Link naar publiekspagina

https://www.bidn.nl/incasso-ondersteuning-bijstandsdebiteuren

Verantwoord gebruik

Doel en impact

Als iemand te veel of ten onrechte bijstand heeft ontvangen, moet dit meestal worden terugbetaald aan de gemeente. Dit heet terugvordering. De persoon die dit bedrag moet terugbetalen noemen we ‘debiteur’.


Het IB helpt gemeenten om dit goed en zorgvuldig te doen.


Door dit algoritme kunnen gemeenten beter inschatten of iemand de bijstandsschuld (deels) kan terugbetalen, of dat er bijvoorbeeld een betaalafspraak moet worden aangepast. Ook helpt het bij het vinden van mensen die uit beeld zijn geraakt na het stoppen van de uitkering.


Hoe werkt het?

De gemeente geeft aan het IB door welke inwoners een schuld hebben die te maken heeft met de bijstand. Het IB vraagt gegevens op uit verschillende bronnen over het inkomen en/of vermogen van deze mensen. Op basis daarvan krijgt de gemeente daarna signalen terug.


Zo krijgt de gemeente bijvoorbeeld informatie over:

  • of iemand weer (of een structureel hoger) inkomen heeft,
  • of er vermogen of een banksaldo is,
  • of er voertuigen op naam staan (gegevens van de RDW)

Met die informatie kan de gemeente bepalen wat een goede vervolgstap is.


Voordelen op een rij:

Het terugvorderen van bijstandsschulden kost veel tijd en moeite.

Mensen met een schuld hebben vaak weinig geld, en zijn soms moeilijk te bereiken. Deze informatiedienst helpt gemeenten om het werk sneller en gerichter te doen.


  • Gemeenten kunnen sneller stappen zetten, zoals het starten van een loonbeslag.
  • Medewerkers kunnen hun tijd beter inzetten, doordat ze gericht signalen krijgen.
  • Gemeenten kunnen sneller reageren als er iets verandert in de situatie van een inwoner.
  • Er kan vaker en meer worden geïnd, omdat informatie eerder beschikbaar is.
  • Er is minder geld nodig voor bijvoorbeeld deurwaarders.

Afwegingen

Het algoritme zorgt ervoor dat gemeenten alleen informatie krijgen over de inwoners met een bijstandschuld die zij zelf aanleveren. En alleen als er iets is veranderd dat invloed kan hebben op het proces om die schuld terug te vorderen.


Zo worden alleen gegevens gedeeld als dat nodig is. Hiermee beschermen we de privacy van de burger. Een voordeel van dit algoritme is dat het veel sneller werkt dan wanneer iemand het met de hand doet. Dit scheelt veel tijd bij medewerkers van de gemeenten. Ook worden er zo minder fouten gemaakt. 

Menselijke tussenkomst

Bij het IB zelf is er bij dit algoritme geen sprake van menselijke tussenkomst. Het algoritme voert door mensen bedachte regels uit en is niet ‘zelflerend’.


Wel borgt het IB of het verwerkingsproces goed is verlopen.


De gemeente bepaalt of en hoe ze met een wijziging omgaat.

Risicobeheer

De privacy van de burger is een belangrijk aandachtspunt. Daarom wordt er periodiek gekeken of er risico’s zijn en wat daaraan gedaan kan worden. Dit heet privacy impact assessment (PIA). 

Wettelijke basis

De verwerking van persoonsgegevens in het kader van de informatiedienst ‘Bijstandsdebiteuren’ kent de volgende grondslag(en):


Grondslag verwerking bronnen (algemeen)

  • artikel 64, eerste lid, en artikel 68 Participatiewet
  • artikel 45, eerste lid, Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAW)
  • artikel 45, eerste lid, Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAZ)


Grondslag verwerking IB:

  • artikel 64, derde lid, en artikel 68 Participatiewet
  • artikel 45, tweede lid, IOAW
  • artikel 45, tweede lid, IOAZ
  • artikel 63 Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (Wet SUWI), artikel 5.24, leden 1 en 3, Besluit SUWI & artikelen 6.2 en 6.6 Regeling SUWI
  • samenwerkings- en uitwisselingsovereenkomsten


Grondslag verwerking Gemeenten:

  • Hoofdstuk 5 ‘Uitvoering’ en hoofdstuk 6 “Bevoegdheden en faciliteiten gemeenten” Participatiewet, in bijzonder artikelen 58 tot en met 60
  • Artikelen 25 tot en met 28 IOAW
  • Artikelen 25 tot en met 28 IOAZ
  • Artikel 62 Wet SUWI


Ten aanzien van gegevenswerking RDW specifiek:


Grondslag verwerking RDW (bron) 

·        artikel 41a, eerste lid, onder a, Wegenverkeerswet (WvW)

·        artikel 42, vierde lid, onder c, j° artikel 43, eerste lid, WvW

·        Hoofdstuk 1 en Bijlage A (Overheidsorganen – bestuursorganen) Beleidsregels controle informatieverstrekkingen uit het kentekenregister


Grondslag verwerking IB:

·        Service Level Agreement RDW - Stichting Inlichtingenbureau (SLA)

·        Document Afspraken en procedures RDW – Stichting Inlichtingenbureau (DAP)

·        artikel 63 Wet SUWI, artikel 5.24, leden 1 en 3, Besluit SUWI & artikelen 6.2 en 6.6 Regeling SUWI


Zie ook het Gegevensregister. Verwerkingsactiviteiten Wet SUWI / Participatiewet op de website van IB te vinden via de volgende pagina: https://www.bidn.nl/privacy-beleid

Links naar wettelijke basis

Participatiewet: https://wetten.overheid.nl

Link naar verwerkingsregister

https://www.bidn.nl/privacy-beleid

Impacttoetsen

Data Protection Impact Assessment (DPIA): https://www.bidn.nl/privacy-beleid

Werking

Gegevens

Het aanleverbestand van de gemeente (A):

- BSN

- Gemeentecode

- Geboortedatum

- Voorletters

- Voorvoegsel*

- Achternaam

- Status vordering CBS code

- VOW J/N

- Dossiercode*

- Bedrag hoogte vordering*

- Team code*

- Medewerker

- Aantal vorderingen*

- Aflossing*

- Terugvordering*

- Verhaal*

*Optioneel, de optionele velden levert het IB één op één terug, ze zijn alleen bedoeld voor het vergemakkelijken van het verwerken en interpreteren van de signalen door gemeente.


Het vraagbestand aan UWV (B):

- BSN

- Begindatum peilperiode

- Einddatum peilperiode


Het vraagbestand aan Belastingdienst (C):

- BSN rekeninghouder

- Belastingjaar

- Geboortedatum

- Naam


Het vraagbestand aan RDW (D):

De door gemeenten aangeleverde BSN worden opgenomen in een gecombineerd vraagbestand richting de RDW gestuurd waarin ook BSN aanleveringen t.b.v. andere informatiediensten* zijn opgenomen.

- BSN


Het antwoordbestand van UWV (E):

- BSN

- Datum aanvang periode

- Einddatum peilperiode

- LA Burgerservicenummer

- LA Nummer inkomstenverhouding

- LA Datum aanvang inkomstenverhouding

- LA Datum einde inkomstenverhouding

- LA Loonheffingennummer

- LA Naam administratieve eenheid

- LA Datum aanvang inkomstenperiode

- LA Datum einde inkomstenperiode

- LA Code aard arbeidsverhouding

- LA Code soort inkomstenverhouding

- LA Datum aanvang inkomstenopgave

- LA Datum einde inkomstenopgave

- LA Bedrag loon SV

- LA Bedrag loon in geld

- LA Bedrag waarde niet in geld uitgekeerd loon

- LA Aantal verloonde uren

- LA Bedrag ingehouden bijdrage ZVW

- LA Bedrag ingehouden loonbelasting/premie volksverzekeringen

- LA Bedrag loon loonbelasting/premie volksverzekeringen

- LA Bedrag vakantietoeslag

- LA Bedrag opgebouwd recht vakantietoeslag

- LA Bedrag privégebruik auto

- WGA Code adresrol

- WGA Straatnaam

- WGA Huisnummer

- WGA Huisnummertoevoeging

- WGA Woonbootverwijzing

- WGA Woonwagenverwijzing

- WGA Postcode

- WGA Woonplaatsnaam

- WGA Postbusnummer

- WGA Straatnaam buitenland

- WGA Huisnummer buitenland

- WGA Postcode buitenland

- WGA Woonplaatsnaam buitenland

- WGA Regionaam buitenland

- WGA Locatieomschrijving buitenland

- WGA Landcode ISO gestructureerd

- WGA Postbusnummer buitenland


(Zie technische werking voor meer gegevens vanwege maximum aantal karakter limiet van dit veld)

Technische werking

Antwoordbestand Belastingdienst (F):


- BSN rekeninghouder

- Waarderecord type 1 (indien er over de desbetreffende persoon geen gegevens zijn gevonden in de Rentebase, of het totaal ontvangen bedrag aan rente en het totaal van alle saldi blijven onder de respectievelijke normen): · “GEEN GEGEVENS/ ONDER NORM”, · Peildatum, · “00” = geen rente/saldo-gegevens aanwezig / “01” = totaal rente/saldo beneden norm

- Waarderecord type 2 (bevat rekeningnummer en bankcode en IBAN nummer

- Waarderecord 3 (Dit type record komt altijd voor in combinatie met types 2 en 4): Naam, voorletters en voorvoegsels van de rekeninghouder zoals geleverd door de financiële instelling

- Waarderecord 4 (Dit type record komt altijd voor in combinatie met types 2 en 3): rentebedrag, saldo en peildatum


Antwoordbestand RDW (G):

- BSN

- Startdatum (de datum waarop het voertuig op naam is gesteld)

- Einddatum (De datum waarop de tenaamstelling komt te vervallen)

- Kenteken van het voertuig

- Soort voertuig (motor, personenwagen, bedrijfswagen)

- Het type van het voertuig, inclusief eventuele uitvoering

- Door welke hoofdbrandstof dan wel energiebron de motor van het voertuig wordt aangedreven (Benzine, diesel, LPG of elektrisch)

- Indien van toepassing, 2e brandstof die het voertuig verbruikt (bijvoorbeeld bij LPG)

- Gewicht (De 'ledige massa' van een voertuig)

- Inrichting-voertuig (bromfiets, invalide )

- Bijzonderheid-voertuig (Caravan, Cabriolet)

- Toelatingsdatum (Bouwjaar van het voertuig)

- Afgiftedatum-deel-1 (De datum van 1e toelating van het voertuig. Dit vertegenwoordigt meestal het bouwjaar van het voertuig)

- Status-voertuig (een omschrijving die aangeeft wat de (bijzondere) status van het voertuig is)

- datum-status-voertuig (de datum van de status, behorende bij de status code)


Het signaalrapport aan gemeenten (I):

- BSN

- Soort-debiteur Betaler

- Type-signaal

- Toetsinstelling-inkomen

- Stijgingsnormbedrag

- LB-nummer

- WG-naam

- WG-adres

- WG- postcode

- WG-plaats

- Startdatum

- Einddatum

- Soort inkomen

- Loonlbph

- Inkomennetto-ind

- Vakantietoeslag

- Totaal-bruto- inkomen

- Totaal-bruto- inkomen-T-1

- Totaal-bruto- inkomen-T-2

- Toets-instelling-vermogen

- Geverifieerd-bsn

- Iban

- Rekeninglabel

- Naamrekeninghouder

- Banknaam

- Rente

- Totaal-rente

- Saldo

- Totaal-saldo

- Belastingjaar

- Toetsinstelling-voertuigbezit

- Kenteken

- Merk

- Type

- Voertuigsoort

- Brandstofsoort

- Gewicht

- Inrichting-voertuig

- Bijzonderheid-voertuig

- Toelatingsdatum

- Begindatum-tenaamstelling

- Einddatum -tenaamstelling

- Status-voertuig

- Datum-status-voertuig

*Instellingsmogelijkheden gemeenten. Gemeenten kunnen via het portaal zelf instellen welke gegevens zij in de rapportage wensen te ontvangen. Per debiteurengroep (Betaler / Niet-betaler / VOW’er) kunnen drempelwaarden worden ingesteld. Uitsluitend indien de via bronnen verkregen inkomen (UWV en vermogens (BD) waarden boven deze drempelwaarden uitkomt worden gegevens opgenomen in de rapportages. Daarnaast kan worden aangegeven of voertuigbezit wel of niet moet worden getoond.


A.     Het aanleverbestand van de gemeente;

B.     De aanvraag bij UWV op basis van het aanleverbestand van de gemeente;

C.     De maandelijkse aanvraag bij Belastingdienst op basis het aanleverbestand van de gemeente;

D.     De aanvraag bij RDW op basis van het aanleverbestand van de gemeente;

E.      De aanlevering van het antwoord bestand van UWV met BSN’s met gegevens over inkomen, pensioenen en/of uitkeringen;

F.      De aanlevering van antwoordbestand van Belastingdienst met informatie bankrekeningnummers, saldo/rente.

G.     De aanlevering van antwoordbestand RDW met informatie over voertuigbezit.

H.     Het IB past n.a.v. via bronnen verkregen informatie logica toe en creëert relevante informatie t.a.v. inkomen, vermogen en voertuigbezit. Bovendien houdt IB een lijst met debiteuren bij ter voorkoming van dubbele signalering en de laatste drie maanden met vermogens- inkomens en voertuiggegevens.

I.        Gemeenten ontvangen antwoordrapport (rekening houdend met de door de gemeenten ingestelde drempelwaarden en/of toets voertuigbezit J/N.

Leverancier

Intern ontwikkeld

Soortgelijke algoritmebeschrijvingen

  • Iemand met een bijstandsuitkering én (ook) inkomsten uit arbeid of een andere uitkering, krijgt op grond van de Participatiewet minder uitkering. Ook kan teveel gegeven uitkering worden teruggevraagd. Om een goed overzicht van deze inkomsten te krijgen, kunnen gemeenten informatie opvragen bij Stichting Inlichtingenbureau (IB)*. 

    Laatst gewijzigd op 5 augustus 2025 om 13:09 | Publicatiestandaard 1.0
    Publicatiecategorie
    Impactvolle algoritmes
    Impacttoetsen
    DPIA
    Status
    In gebruik
  • Een bijstandsgerechtigde kan alleen bijstand aanvragen bij de gemeente waar de bewoner staat ingeschreven. Bijvoorbeeld als gevolg van verhuizing kan het voorkomen dat iemand van meerdere gemeenten bijstand ontvangt. Stichting Inlichtingenbureau (IB)* informeert de gemeenten hierover. De gemeenten kunnen dan onrechtmatig lopende uitkeringen stoppen.

    Laatst gewijzigd op 5 augustus 2025 om 11:23 | Publicatiestandaard 1.0
    Publicatiecategorie
    Impactvolle algoritmes
    Impacttoetsen
    DPIA
    Status
    In gebruik
  • De Belastingdienst wil burgers op een toegankelijke manier helpen om belasting terug te vragen wanneer daar mogelijk recht op is. Het algoritme Geldteruggaafbrieven (GTB) selecteert automatisch welke burgers hiervoor in aanmerking komen. Zij ontvangen daarover een bericht.

    Laatst gewijzigd op 3 juni 2025 om 12:13 | Publicatiestandaard 1.0
    Publicatiecategorie
    Impactvolle algoritmes
    Impacttoetsen
    Veld niet ingevuld.
    Status
    In gebruik
  • Als iemand een bijstandsuitkering ontvangt, moet de gemeente nagaan of er nieuwe inkomsten zijn die niet zijn doorgegeven. Deze inkomsten moeten worden verrekend met de uitkering. In plaats van dit zelf steeds te onderzoeken, krijgt de gemeente hierover bij de start van deze inkomsten één keer een melding van Stichting Inlichtingenbureau (IB)*.

    Laatst gewijzigd op 5 augustus 2025 om 12:22 | Publicatiestandaard 1.0
    Publicatiecategorie
    Impactvolle algoritmes
    Impacttoetsen
    DPIA
    Status
    In gebruik
  • Stichting Inlichtingenbureau (IB)* ontvangt van gemeenten lijsten van mensen met een bijstandsuitkering en vergelijkt deze met de gegevens uit bronnen bijv UWV, DUO en de Belastingdienst. Als er overlap (samenloop) is die invloed kan hebben op de uitkering, stuurt het IB hierover een bericht naar de gemeenten. De gemeente kan vervolgens verdere controle uitvoeren.

    Laatst gewijzigd op 4 augustus 2025 om 13:25 | Publicatiestandaard 1.0
    Publicatiecategorie
    Impactvolle algoritmes
    Impacttoetsen
    DPIA
    Status
    In gebruik