Adviestool kwijtschelding

Het algoritme is gemaakt om het proces van kwijtschelding van belastingen makkelijker en sneller te maken voor de burger en ondernemer. Het voorspelt welke verzoeken waarschijnlijk toch in aanmerking komen voor kwijtschelding. Hierdoor kan de gemeente efficiënter werken en wordt de dienstverlening voor Amsterdammers moderner en klantvriendelijker. Amsterdammers krijgen te maken met het algoritme wanneer ze een verzoek tot kwijtschelding indienen. Als het algoritme voorspelt dat het verzoek waarschijnlijk zal worden goedgekeurd, geeft het dit advies aan de behandelend ambtenaar. Deze neemt dit advies mee in zijn afweging. Als het advies wordt opgevolgd, hoeft de burger geen extra informatie op te sturen. Dit maakt het proces voor de burger sneller en eenvoudiger. Als het algoritme geen advies kan geven, wordt het verzoek op de normale manier door een medewerker beoordeeld. Het algoritme zorgt ervoor dat burgers minder administratieve lasten hebben en sneller een antwoord krijgen. Voor de gemeente betekent dit een efficiënter proces en minder werk. Een medewerker neemt altijd de uiteindelijke beslissing, zodat het proces betrouwbaar blijft. Het algoritme wordt gebruikt binnen de gemeente.

Het algoritme maakt het proces van kwijtschelding sneller en eenvoudiger. Burgers hoeven minder vaak extra informatie aan te leveren, wat hen tijd en moeite bespaart. Ook voor de gemeente betekent dit minder werk en lagere kosten. Het proces wordt klantvriendelijker en efficiënter, terwijl een medewerker altijd de uiteindelijke beslissing neemt. Dit zorgt voor betrouwbaarheid. Een nadeel is dat het algoritme soms een fout kan maken. Als een medewerker dit overneemt, kan dat leiden tot een onterechte toekenning van kwijtschelding. Dit betekent een kleine financiële schade voor de gemeente, maar deze wordt gecompenseerd door de tijdsbesparing en betere dienstverlening. Door monitoring, hertraining en transparantie beperken we de risico’s . De voordelen wegen duidelijk op tegen de nadelen, waardoor het gebruik van het algoritme gerechtvaardigd is.

Het algoritme geeft een advies dat medewerkers helpt bij het beoordelen van kwijtscheldingsverzoeken. Het algoritme geeft alleen een positief advies (toewijzen) als het uit het verzoek opmaakt dat het waarschijnlijk wordt goedgekeurd. Daarbij geeft het aan hoe waarschijnlijk deze uitkomst is. De medewerker kan op basis van dit advies het juiste besluit nemen. Alle andere verzoeken worden door een medewerker beoordeeld, zoals normaal. Medewerkers gebruiken het advies om sneller te werken, en nemen altijd de uiteindelijke beslissing. De uitkomsten van het algoritme worden gecontroleerd door regelmatig te monitoren en steekproeven te doen. Daarnaast wordt het algoritme regelmatig aangepast en opnieuw getraind met nieuwe gegevens, zodat het betrouwbaar blijft. Soms geeft de tool een positief advies niet door. De uiteindelijke uitkomst van deze gevallen wordt gebruikt om zowel de tool verder te trainen als om ervoor te zorgen dat medewerkers scherp blijven.

Risico’s worden op verschillende manieren beheerst. Fouten leiden alleen tot een onterechte toekenning, wat een kleine financiële schade is die wordt gecompenseerd door tijdsbesparing en betere dienstverlening. Het algoritme wordt regelmatig opnieuw getraind met nieuwe gegevens om betrouwbaar te blijven. De prestaties worden continu gemonitord en steekproefsgewijs gecontroleerd om fouten snel te ontdekken. Het algoritme wordt opgenomen in het algoritmeregister voor transparantie. Er wordt een zekerheidsniveau toegepast, zodat het algoritme alleen advies geeft als het zeer zeker is van het advies. Als het algoritme geen advies geeft, beoordeelt een medewerker de aanvraag volledig. Hierdoor blijven risico’s beperkt en het proces betrouwbaar.

De wettelijke basis voor het proces van kwijtschelding van gemeentelijke belastingen is vastgelegd in de Invorderingswet 1990 en het daarbij behorende Uitvoeringsbesluit Invorderingswet 1990. Deze wet- en regelgeving bepaalt onder welke voorwaarden burgers in aanmerking kunnen komen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, zoals de afvalstoffenheffing of rioolheffing. Gemeenten zijn verplicht om verzoeken tot kwijtschelding te beoordelen op basis van de financiële situatie van de aanvrager. Het algoritme wordt gebruikt als hulpmiddel in dit proces: het geeft advies over de waarschijnlijkheid van toekenning. De uiteindelijke beslissing is gebaseerd op de wettelijke kaders en wordt genomen door een medewerker.

Een IAMA is niet nodig, omdat het algoritme alleen positieve adviezen geeft in gevallen waarin kwijtschelding kan worden verleend. Het algoritme adviseert niet in afwijzingen, waardoor het recht op kwijtschelding niet negatief wordt geraakt. De uiteindelijke beslissing wordt altijd door een medewerker genomen, waardoor menselijke controle is verzekerd. Zelfs als onterecht kwijtschelding wordt verleend, wordt het recht van de burger niet aangetast. Mocht er al sprake zijn van een impact, zoals een onterechte toekenning, dan is dit juist een erkenning van grondrechten bij het ontwerp. Het algoritme heeft geen directe impact op fundamentele rechten zoals privacy of non-discriminatie. Het wordt opgenomen in het algoritmeregister voor transparantie. Door monitoring, hertraining en een escalatieprocedure worden risico’s beheerst. Beheersmaatregelen zijn genomen op het gebied van input (Privacy by Design, Bias by Design), throughput (regelmatige hertraining en controle) en output (uitsluitend positieve adviezen, soms niet kenbaar gemaakt aan medewerkers). Hierdoor is de impact op mensenrechten zeer beperkt en is menselijke controle geborgd. Er is een BIAS-analyse uitgevoerd. Deze analyse richt zich op het opsporen en verminderen van mogelijke vooroordelen (bias) in het algoritme. Het doel van deze analyse is om ervoor te zorgen dat het algoritme eerlijk en objectief werkt en geen groepen benadeelt. De resultaten van de BIAS-analyse zijn meegenomen in de verdere ontwikkeling van het algoritme. Samen met de DPIA, zorgt dit ervoor dat het algoritme op een verantwoorde en transparante manier wordt gebruikt.

Het algoritme gebruikt de volgende gegevens: leeftijd van de aanvrager, financiële gegevens zoals huurnorm, inkomen, loon, woonlasten en vermogen (ook over meerdere jaren, bijvoorbeeld sinds 2017 of de laatste 5 jaar), en historische gegevens, zoals hoe vaak kwijtschelding is aangevraagd, toegekend of niet toegekend in de afgelopen jaren (bijvoorbeeld de laatste 2-6 jaar). Deze gegevens zijn afkomstig van rechtmatig toegestane bronnen en eigen (historische) belastinginformatie. Het betreft dezelfde informatie die al wordt gebruikt bij de beoordeling van kwijtscheldingsverzoeken, maar dan gecombineerd en in grotere hoeveelheden. Alle gegevens worden verwerkt volgens Privacy by Design en binnen geldende wet- en regelgeving.

Het model voorspelt of een aanvraag voor kwijtschelding waarschijnlijk wordt toegekend. Hiervoor gebruikt het historische gegevens van eerdere aanvragen. Op basis daarvan leert het patronen herkennen die samenhangen met toekenning. Bij een nieuwe aanvraag berekent het model een waarschijnlijkheidspercentage dat de kans op toekenning aangeeft. Dit percentage, samen met de belangrijkste bepalende factoren, wordt als advies weergegeven aan de behandelaar. Het model maakt gebruik van een AI-voorspelmethode gebaseerd op machine learning.