Detecteren risico's in douaneaangiften voor naleving vergunningsplicht voor broeikasgasproducten

Het doel van dit algoritme is om efficiënter te selecteren welke aangiften mogelijk een risico geven op het niet naleven van de vergunningsplicht voor gefluoreerde broeikasgassen. Dit algoritme richt zich op naleving van de vergunningsplicht voor gefluoreerde broeikasgas producten die de Europese Unie (via Nederland) binnenkomen of verlaten. De Douane controleert bedrijven op basis van de uitkomsten van dit algoritme.

De Douane verwerkt jaarlijks 700 miljoen aangiften, onder andere op het gebied van gefluoreerde broeikasgas producten. Met dit algoritme (risicoprofielen) kan de Douane aangiften efficiënter en sneller beoordelen dan zonder gebruik van dit algoritme. Zo worden aangiften sneller goedgekeurd of gecontroleerd. En worden goederen sneller vrijgegeven. Ook zorgt het algoritme dat 'bekende en betrouwbare' bedrijven juist minder gecontroleerd worden.

Levert een aangifte een match op met een risicoprofiel, dan beoordeelt een Douanemedewerker de aangifte op basis van het risicoprofiel. Indien dit nodig is, vraagt de Douane medewerker om meer informatie. De beslissing om een aangifte goed te keuren, of om juist te gaan controleren, wordt door een mens genomen.

Een tweede douanemedewerker controleert altijd het risicoprofiel voor gebruik. Dit is het 4-ogenprincipe. En zodra het profiel in gebruik is, wordt voor een profiel elke week gecontroleerd hoeveel aangiften een match opleveren. Als het nodig is, kan het profiel worden aangepast. Periodiek bekijkt de Douane per profiel of het nog nodig is om deze te verfijnen, verlengen of beëindigen. De Douane monitort interne en externe klachten en incidenten, bijvoorbeeld als een profiel onvoldoende specifiek is en daardoor teveel aangiften aanwijst als hoger risico.

Wettelijke basis voor de controles op gefluoreerde broeikasgassen ligt in het Douanewetboek van de Unie (DWU), de algemene Douanewet en de Verordening (EU) 2024/573 betreffende gefluoreerde broeikasgassen. Deze wetten dragen zorg dat de invoer en uitvoer van gefluoreerde broeikasgassen op de juiste manier plaatsvindt. Het gebruik van risicoprofielen baseert zich ook op DWU artikel 46. Dat zegt dat douanecontroles zich hoofdzakelijk moeten baseren op een risicoanalyse door elektronische gegevensverwerkingstechnieken.

Het algoritme kan alle gegevens uit de aangifte van goederen gebruiken. Bijvoorbeeld goederensoort, goederencode, bescheidcode, gewicht, aantal colli, ontvanger, aangever, verzender, land van verzending, EORI-nummer, vervoermiddel etc.